Yukarıdaki resimde , Bir Tekstil Fabrikasında Yapılan Detaylı Enerji Etüdü Sonucu Oluşan Genel Bulgularda Yer Alan VAP Konusu Olabilecek Örnek Rapor Bilgileri Paylaşılmaktadır.

Tekstil fabrikasında detaylı enerji etüdü gerçekleştirilmiş ve yapılacak uygulamalarla elde edilebilecek enerji tasarrufları değerlendirilmiştir.

Rapora göre genel bulgularda yer alan 20 tasarruf uygulamasından izolasyon, kompresör ve aydınlatma konularında VAP değerlendirme sonuçları incelenmektedir.

1.7. GENEL BULGULAR ve ÖNERİLER

Etüt çalışmasında tespit edilen iyileştirme fırsatları aşağıda sıralanmıştır. Bu fırsatları gösteren genel bulgular Tablo 1.6’da verilmiştir.

Alınan ölçümler ve yapılan incelemeler doğrultusunda fan verimleri hesaplanmıştır. Verimleri düşük fanların daha verimli fanlar ile değişimi sayesinde enerji tasarrufu yapılabilecektir. Ancak bu fanların yerine önermeyi planladığımız fanlar ile ilgili teknik bilgi ve fiyat belirlenemediğinden yalnızca mevcut durum analizi yapılmıştır.

Alınan ölçümler ve yapılan hesaplar neticesinde ortak hatta su basmakta olan 4. ve 5. yumuşak su pompalarının verimi düşük olduğu tespit edilmiştir. Bu iki pompa yerine daha verimli bir adet pompa önerilmiştir. Bu uygulama sayesinde elde edilebilecek tasarruf miktarı 111.216,00 kWh/yıl’dır. Tasarrufun mali değeri 28.215,50 TL/yıl’dır. Yatırım maliyeti 9.466,06 TL ve basit geri ödeme süresi 0,34 yıl’dır.

Emiş hatlarında vana kısıklığı uygulamasının pompaları daha çok kavitasyona uğratacağı bilinen bir gerçektir. Pompa emiş hatlarına vana kısıklığı uygulaması yerine emiş kollektörlerinde daralan bir kollektör dizayn edilmesi önerilmektedir.

İşletmede boyama bölümü, örgü bölümü ve iplik bölümünde ultrasonik sızıntı dedektörü ile yapılan ölçümlerde enerji tasarrufu yapılabilecek kaçak noktaları tespit edilmiştir. Fabrikada ultrasonik sızıntı dedektörüyle tespit edilen toplam 78 noktada gerçekleşen enerji kaybı 259.890,96 kWh/yıl ve kaybedilen enerjinin yıllık toplam maliyeti 65.934,34 TL/yıl’dır. Belirlenen 78 noktada kaçaklar giderilerek yılda 65.934,34 TL/yıl’lık enerji tasarrufu sağlamak mümkündür.

Alınan ölçümler neticesinde yapılan hesaplamalar ile kompresörlerin spesifik enerji tüketimleri tespit edilmiştir. Yapılan hesaplamalara göre spesifik enerji tüketimleri aynı çalışma şartlarına göre daha düşük olan kompresör teklifi alınmıştır. Spesifik enerji tüketimi daha düşük olan kompresörün kullanımı ile 292.488,00 kWh/yıl enerji tasarrufu ve 74.204,21 TL/yıl mali tasarruf elde edilecektir. Bu tasarrufun yatırım maliyeti 178.782,40 TL olup, basit geri ödeme süresi ise 2,41 yıl’dır.

Kompresör çıkış basıncı, kompresörün verimliliğini etkileyen en önemli etmenlerdendir. Yüksek çıkış basıncı üretimi, kompresörün fazladan enerji harcaması, yani fazladan işletme maliyeti anlamına gelir. Basit bir hesapla teorik olarak 7 bar çalışma basıncına göre dizayn edilmiş bir kompresörün basınç değerindeki her 150 milibarlık artış, enerji sarfiyatının %1 oranında artması anlamına gelmektedir. Gerekenden yüksek ayarlanan basınç seviyeleri, kompresör kontrol ayar değerlerini (minimum ve maksimum) yeniden gözen geçirip işletmede kullanılan hassas ekipmanların zarar görmemesi için kademeli olarak olması gereken seviyelere çekilebilir. Çoğu zaman kompresör çıkış basınç seviyesi, sistemdeki kompresör ile kritik son kullanım noktaları arasında oluşan basınç kayıplarının telafi edilebilmesi için arttırılır. Basınçlı hava sisteminde suni bir ekipman gibi basınçlı hava kullanım gereksinimi yaratan bu kayıplar düşük sistem performansına ve kompresörün gereksiz enerji harcamasına neden olur. Bu sebeple kompresörün set basıncı işletmenin ihtiyacına göre ayarlanmalıdır. İşletmede set basıncının 6,5 bara düşülmesi ile 31.668,00 kWh/yıl ve 8.034,17 TL/yıl mali tasarruf sağlamak mümkündür.

İşletmede tespit edilen 2 adet buhar kaçağının giderilmesi ile elde edilebilecek tasarruf miktarı 18.144,00 kWh/yıl’dır. Tasarrufun mali değeri 936,23 TL/yıl’dır.

Sık sık oluşan buhar kaçakları kaçınılmaz olduğu düşünülmemelidir. Aynı yerde sürekli oluşan buhar kaçakları, buhar dağıtım şebekesinin bağlantı noktalarında veya bu noktalarda yapılan kaynağın istenilen şekilde olmadığını gösteren işaretlerdir.

İşletmede izolasyon ölçümleri kapsamında Ram makinaları hatlarında, İndigo makineleri hatlarında, ana dağıtım kolektörlerinde, yıkama makinelerinde izolasyonsuz hatlar ve vanalar termal kamera yardımıyla taranmıştır. Yapılan ölçümlerde izolasyonun zayıf olduğu 35 tane hat ve 189 tane vana tespit edilmiştir.

Hatlara izolasyon uygulaması sayesinde elde edilebilecek toplam enerji tasarrufu 2.560.417,85 kWh/yıl’dır. Tasarrufun mali değeri 132.117,56 TL/yıl’dır. İzolasyon uygulamalarının toplam yatırım maliyeti 58.754,76 TL olarak belirlenmiştir. Bu yatırımın geri ödeme süresi 0,44 yıl olarak hesaplanmıştır.

Vanalara izolasyon uygulaması sayesinde elde edilebilecek toplam enerji tasarrufu 1.383.061,84 kWh/yıl’dır. Tasarrufun mali değeri 71.365,99 TL/yıl’dır. İzolasyon uygulamalarının toplam yatırım maliyeti 34.405,76 TL olarak belirlenmiştir. Bu yatırımın geri ödeme süresi 0,48 yıl olarak hesaplanmıştır.

Kazan yüzeylerine izolasyon uygulaması sayesinde elde edilebilecek toplam enerji tasarrufu 33.194,53 kWh/yıl’dır. Tasarrufun mali değeri 1.712,84 TL/yıl’dır. İzolasyon uygulamalarının toplam yatırım maliyeti 502,99 TL olarak belirlenmiştir. Bu yatırımın geri ödeme süresi 0,29 yıl olarak hesaplanmıştır.

Kazan vanalarına izolasyon uygulaması sayesinde elde edilebilecek toplam enerji tasarrufu 218.873,08 kWh/yıl’dır. Tasarrufun mali değeri 11.293,85 TL/yıl’dır. İzolasyon uygulamalarının toplam yatırım maliyeti 3.194,68 TL olarak hesaplanmıştır. Bu yatırımın geri ödeme süresi 0,28 yıl olarak hesaplanmıştır.

Yapılan incelemler sonucunda kömürlü buhar kazanında degazör sıcaklığı 70 °C olduğu gözlenmiştir. Bu sıcaklıktaki suda O₂ ve CO₂ ayrışamadığı için hatlar da tahribata neden olabilmektedir. Bu korozif gazları; besi suyunun bünyesinden uzaklaştırmak için; besi suyu ufak zerrelere ayrılarak ve buharla ısıtılarak bünyesindeki CO₂ 60°C’ta, O₂ 100°C’ın üstünde buharlaşarak ayrılır.Normal şartlara göre degazör sıcaklığı 100 °C altında olmaması istenir. Buna bağlı olarak işletmede degazör tankını ısıtmak içn yeterli buhar gönderilmediği tespit edilmiştir. Hatlardaki tahribatı minumuma indirebilmek için degazör sıcaklığını yaklaşık 102°C tutulması önerilmektedir.

Yapılan kazan incelemesinde 24°C bulunan besi suyu direk olarak kazana gönderilmektedir. Degazörün olmadığı da gözlenmiştir.Buhar kazanı besleme suyu içinde çözülmüş olarak bulunan serbest oksijen (O₂) ve karbondioksit (CO₂) gazları kazanın ve buhar tesisatının metal yüzeylerinde tahribata sebep olurlar. Bu korozif gazları; besi suyunun bünyesinden uzaklaştırmak için; besi suyu ufak zerrelere ayrılarak ve buharla ısıtılarak bünyesindeki CO₂ 60°C’ta, O₂ 100°C’ın üstünde buharlaşarak ayrılır. Bu nedenle buhar kazanın da degazör kullanımı önerilmiştir.

İşletmedeki buhar kazanı bacasında hesaplamalar sonucu 87,72 kW atık ısı potansiyeli saptanmıştır. Degazör sonrası çıkacak olan 102 °C’deki suyu yaklaşık 130 °C ‘ye kadar ekonomizer yardımıyla ısıtılıp kazana sokulması önerilmektedir. Yapılan bu iyileştirme ile yıllık 469.752,50 kWh/yıl tasarruf potansiyeli ve bu tasarrun mali değeri 35.278,41 TL/yıl olarak hesaplanmıştır. Ekonomizer uygulaması yatırım maliyeti yaklaşık 37.583,00 TL ve basit geri ödeme süresi 1,07 yıl’dır.

Bazı tekstil işletmelerinde ram tünelinden çıkan egzoz gazı bacadan atılmadan önce döner tambur içerisine ısısını aktararak soğutulmakta ve atmosfere atılmaktadır. Dışarıdan düşük sıcaklıkta alınan taze hava döner tambura aktarılmış olan ısı ile ram tüneline girmeden önce ısıtılmaktadır. Farklı tekstil işletmelerinde görülen bu uygulama sayesinde ram tüneli atık ısısından faydalanılmakta ve enerji tasarrufu sağlanabilmektedir. Tekstil İşletmesi için de bu uygulama önerilmektedir. Bu sayede elde edilebilecek tasarruf miktarı 4 adet Ram makinesi için toplam 1.305.200,00 kWh/yıl’dır. Tasarrufun mali değeri 98.020,52 TL/yıl’dır. Öneride bulunduğumuz dönel tambur sistemi için net yatırım maliyeti ancak yerinde inceleme ile belirlenebilecektir. Bu nedenle bu uygulamaya ait yatırım maliyeti ve geri ödeme süresi hesaplanamıştır.

Elektrik motoru analizlerinde yalnızca elektrik motorlarına ait aktif güç ölçümleri ortaya konulmak istenmiştir. Elektrik motorlarının çalışmasıyla ilgili bir sorun gözlenmemiştir. Bu sebeple verimlilik hesabı yapılmamış ve herhangi bir öneride bulunulmamıştır.

Trafoların harmonik değerleri, genel olarak yasal mevzuatları karşılamaktadır ancak; Terbiye Trafosu’nun akım harmoniği değerlerinde orta seviyelerde artışlar mevcuttur. Terbiye Trafosu’nun güç faktörü de düşüktür. Bu trafonun zaman zaman kontrol edilmesi dışında, uygun bir aktif harmonik filtreleme yapılması önerilmektedir. Tesisin elektrik dağıtım sistemi genel anlamda sağlıklıdır.

Henüz LED dönüşümü yapılmamış olan mevcut armatürlerin daha verimli olan LED armatürler ile değiştirilmesi enerji tasarrufu açısından büyük önem taşımaktadır. Mevcut armatürlerin daha verimli olan LED armatürlerle değiştirilmesi ile 132.852,10 kWh/yıl enerji tasarrufu sağlanacağı öngörülmektedir. Bu tasarrufun mali değeri 33.704,58 TL/yıl’dır. Uygulamanın yatırım bedeli 133.013,64 TL’dir. Uygulamanın basit geri ödeme süresi 3,95 yıl’dır.

Etkin bir bilinçlendirme programı, kuruluşların işletme giderlerinin düşürülmesi için, kolay, düşük giderli ve düşük riskli bir olanaktır. Uzun süreli bir enerji yönetimi programıyla bağlantı kurularak, kuruluşta, ücretsiz işletme ve bakım kaynaklarını devam ettirecek giderlerden tasarruf sağlanma potansiyeli olacaktır.

Özetlemek gerekirse; işletme için önerdiğimiz VAP konuları uygulamaya geçirildiğinde; 5 yıl içinde izolasyon için 96.000 TL yatırım ile 1.082451,20 TL tutarında bir tasarruf söz konusu olmaktadır. Bu yatırım için yaklaşık 20.000 TL yatırım teşviği alınabilecek ve yatırım tutarı 75.000 TL civarında olacaktır. Aynı şekilde, 178.000 TL tutarındaki kompresör değişimi için 55.000 TL teşvik alınabilecek ve yatırım tutarı 125.000 TL civarında kalacaktır. 5 yılda ise kompresör yatırımı için toplam 1800 TEP enerji tasarrufu yapılacak ve 371.000 TL nakdi tasarruf sağlanacaktır.